१२ वी नंतर विज्ञान, वाणिज्य आणि कला शाखांनुसार करिअरसाठी सविस्तर माहिती

  

 १२ वी हा प्रत्येक विद्यार्थ्याच्या शैक्षणिक जीवनातील एक महत्त्वाचा टप्पा असतो. या टप्प्यावर विद्यार्थ्यांना त्यांचं करिअर निश्चित करावं लागतं. अनेकदा विद्यार्थी आणि पालक संभ्रमात पडतात की पुढे कोणता कोर्स किंवा साईट (stream/path) निवडायचा. खाली आम्ही विज्ञान, वाणिज्य आणि कला शाखांनुसार तसेच काही व्यावसायिक अभ्यासक्रमांच्या माध्यमातून उपलब्ध असलेल्या साईट्सची सविस्तर माहिती देत आहोत.

 १. विज्ञान शाखा (Science Stream)

     जर तुम्ही १२ वी विज्ञान शाखेतून पास झाला असाल, तर तुमच्यासमोर खालील पर्याय असतात:

     A. इंजिनिअरिंग (Engineering)

• कोर्स: B.E. / B.Tech (Mechanical, Civil, Electrical, Computer, etc.)
• प्रवेश प्रक्रिया: MHT-CET, JEE Mains/Advanced
• कालावधी: ४ वर्षे
• करिअर: सरकारी व खासगी क्षेत्रात अभियंता, PSUs, UPSC, MPSC साठी तयारी

    B. वैद्यकीय क्षेत्र (Medical)

• कोर्स: MBBS, BDS, BAMS, BHMS,BUMS, Nursing, BPT
• प्रवेश: NEET UG
• कालावधी: ४.५ ते ५.५ वर्षे
• करिअर: डॉक्टर, हॉस्पिटल, क्लिनिक, रिसर्च

    C.  फार्मसी (Pharmacy)

• कोर्स: B.Pharm, D.Pharm
• प्रवेश: MHT-CET
• कालावधी: B.Pharm – ४ वर्षे, D.Pharm – २ वर्षे
• करिअर: मेडिकल स्टोअर्स, फार्मास्युटिकल कंपन्या.

     D.  B.Sc. (Bachelor of Science)

• शाखा: Physics, Chemistry, Mathematics, Computer Science, Biotechnology, etc.
• करिअर: MSc, Research, Teaching, Competitive Exams (UPSC/MPSC)

    E. इतर कोर्स:

• BCA (Computer Application)
• B.Sc. IT / CS (सॉफ्टवेअर क्षेत्रासाठी)

२. वाणिज्य शाखा (Commerce Stream)

     वाणिज्य शाखेतून उत्तीर्ण विद्यार्थ्यांसाठी खालील साईट्स उपलब्ध आहेत:

        A.  B.Com (Bachelor of Commerce)

•  सामान्य पदवी पदवी अभ्यासक्रम
•  करिअर: M.Com, CA, CS, CMA, MBA, बँकिंग, सरकारी नोकऱ्या

        B.  CA (Chartered Accountant)

• ICAI द्वारे अभ्यासक्रम, अत्यंत प्रतिष्ठेचा कोर्स
• स्तर: CPT → IPCC → Final
•  करिअर: चार्टर्ड अकाउंटंट, फायनान्शियल अ‍ॅडव्हायजर

        C.  CS (Company Secretary)

•  ICSI द्वारे, कंपन्यांचे कायदेशीर सल्लागार
•  करिअर: कॉर्पोरेट क्षेत्रात उच्च पदांवर संधी

        D.  CMA (Cost & Management Accountant)

• आर्थिक नियोजन आणि लेखा व्यवस्थापन

        E.  BBA/BMS (Management)

• कोर्स: व्यवसाय व्यवस्थापनाचा अभ्यास
•  करिअर: MBA साठी पुढील पायरी

        F. Banking & Finance डिप्लोमा कोर्सेस:

    बँकिंग क्षेत्रात नोकरी मिळवण्यासाठी उपयुक्त.

३. कला शाखा (Arts Stream)

    कला शाखेतही विविध करिअर पर्याय आहेत:

        A.  B.A. (Bachelor of Arts)

• विषय: Marathi, English, History, Geography, Political Science, Sociology इ.
• करिअर: MA, NET/SET, शिक्षक, पत्रकारिता, UPSC/MPSC

        B.  Journalism & Mass Communication

• करिअर: रिपोर्टर, अँकर, एडिटर, न्यूज एजन्सीज, रेडिओ

        C.  Law (LLB)

• ५ वर्षांचा इंटिग्रेटेड कोर्स (BA-LLB)
• करिअर: वकील, न्यायाधीश, लॉ ऑफिसर

        D.  Hotel Management

• कोर्स: BHM, Diploma in Hotel Mgmt
• करिअर: Hotels, Airlines, Tourism

        E. Fine Arts / Performing Arts

• संगीत, नृत्य, नाट्य, चित्रकला

४. सर्व शाखांसाठी समान साईट्स

      A.     Defense Services (NDA)

• UPSC मार्फत NDA परीक्षा
• Eligibility: १२ वी पास (Science साठी विशेषतः PCM आवश्यक)
• करिअर: Indian Army, Navy, Air Force

     B.     Civil Services / MPSC / UPSC

• Graduation नंतर तयारी करता येते
• पण सुरुवातीपासून योग्य दिशा आवश्यक

   C.     Competitive Exams

• SSC, Railway, Bank (IBPS), Insurance, LIC, etc

     D.      Skill-based Courses

• Graphic Designing, Animation, Digital Marketing, Web Development, etc.
•  कमी वेळात करिअर सुरू करता येते.

५.  व्यावसायिक आणि उद्योजकीय साईट्स

• Industrial Training Institutes (ITI)
• Diploma Courses
• Entrepreneurship (Startups, Small Business)
• Freelancing (Content writing, Video editing, Medical billing)

१२ वी नंतर कोणती साईट निवडायची हे तुमच्या आवड, क्षमता, आणि भविष्यातील उद्दिष्टांवर अवलंबून असते. कोर्स निवडताना खालील गोष्टी लक्षात ठेवा:

• स्वतःची आवड व स्वभाव ओळखा.
• मार्क्स व स्पर्धा परीक्षांची तयारी विचारात घ्या
• भविष्यातील रोजगार संधी तपासा
• पालक, शिक्षक व मार्गदर्शकांचा सल्ला घ्या
• वेळेवर योग्य निर्णय घ्या
• तुमच्या उज्ज्वल भविष्यासाठी हार्दिक शुभेच्छा!